Galeria Beta16 serdecznie zaprasza na wystawę prac Witolda-K Kaczanowskiego zatytułowaną „Otchłań”. Twórcy niezwykle oryginalnego, który na każdym etapie swojej działalności konsekwentnie, nie zważając na panujące w danym okresie mody oraz tendencje w sztuce, rozwija swój indywidualny styl i sposób obrazowania.
W ramach ekspozycji zostanie przedstawionych dwadzieścia obiektów powstałych w latach 1972 - 2023. Zbiór obejmuje rysunki wykonane węglem na papierze oraz obrazy przedstawiające niezwykle ważny w twórczości Witolda-K motyw Czarnej Dziury, niezmiennie fascynujący artystę już od początku lat 50. XX w. Pod względem formalnym, cechą charakterystyczną tych prac jest ich abstrakcyjność, gdzie paleta barw została ograniczona do bieli, czerni oraz odcieni szarości i brązów. Miejsce centralne niemal każdej kompozycji zajmuje ciemna przestrzeń - Czarna Dziura o poszarpanych, nieregularnych krawędziach, bądź uproszczona do podstawowych figur geometrycznych: okręgu, kwadratu i trójkąta, która niemal hipnotyzuje widzów, zmuszając ich do spojrzenia w tytułową, nieskończoną Otchłań.
Metaforyczna otchłań jest niezwykle ważnym i fascynującym dla artysty źródłem twórczej energii. Odnajduje ją w ciemnych zakamarkach napotkanych szczelin, mrocznych piwnicach, czarnych zarysach drzwi i okien. Ważnym punktem odniesienia jest również kosmos, którego bezmiar i nigdy nieodkryte tajemnice od zawsze inspirowały twórców.
Ważnym momentem w rozwoju koncepcji prac z omawianego cyklu była podjęta w latach 70. XX w. współpraca artysty z astrofizykami z Los Alamos (Nowy Meksyk, USA) nad rzeźbą Czarnej Dziury, która powstała w wyniku rozsadzenia metalowej płyty przez ładunek wybuchowy. Stworzona w wyniku wybuchu rzeźba, w całościowym zamyśle artysty miała być punktem wyjścia do budowy „Pomnika dla Wszechświata” - miejsca, które będzie pobudzać do stawiania egzystencjalnych pytań dotyczących człowieczeństwa, samotności oraz prowokować najważniejsze dla artysty pytanie: „Co jest po drugiej stronie...”.
„Gdy ociemniali stoimy przed wielką otchłanią, patrząc wprost w oblicze Czarnej Dziury, możemy coraz bardziej zagłębić się we własne myśli i odczucia. Wierzę, że to poczucie wielkiej tajemnicy pozwala nam wyzwolić się z więzów swych małostkowych uprzedzeń, na nowo odkryć i docenić życie oraz cały otaczający nas świat.” Witold-K, Denver, 1997
WITOLD-K
OTCHŁAŃ
Galeria Beta16 ul. Wilcza 18 Warszawa
otwarcie: 12.05.2023, godz.: 19:00
czas trwania: 12.05 - 09.06.2023
Witold-K (Kaczanowski) urodził się 15 maja 1932 roku w Warszawie. Jego ojcem był Feliks Kaczanowski, wieloletni dyrektor Szpitala Psychiatrycznego w Tworkach. Dzieciństwo i okres okupacji niemieckiej, które jako dziecko spędził za murami szpitala, odcisnęły piętno na późniejszej twórczości artysty. „Nie ma większej samotności niż ta, w którą człowieka spycha choroba psychiczna” – zauważa Witold-K.
Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Grafiki. Był uczniem m.in. Eugeniusza Arcta, Henryka Tomaszewskiego i Wojciecha Fangora, który tak wspominał go po latach: „Podczas egzaminu podszedł do mnie i uprzejmie, ale stanowczo poprosił o najwyższą ocenę. Nie miał wątpliwości, że to właśnie powinien dostać. Po obejrzeniu jego pracy też nie miałem wątpliwości”.
Studia ukończył w 1956 roku. Od tego momentu brał udział w wystawach prezentujących najmłodsze pokolenie polskich artystów, m.in. w Wystawie Młodej Plastyki w Warszawie (1956) czy wystawie malarstwa w Muzeum Narodowym w Warszawie (1961).Pierwsza wystawa indywidualna artysty miała miejsce w Klubie Aktora SPATiF w Warszawie (1959). W tym samym roku został wybrany na twórcę muralu w Oświęcimskim Centrum Kultury, które jest jednym z największych malowideł tego typu w Europie. W swojej pracy Witold-K śmiało wychodził poza tradycyjne formy malarskie, tworząc rzeźby, plakaty, a także scenografie teatralne.
W 1964 roku, dzięki stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki PRL, wyjechał do Paryża. Wywiózł z Polski rękopis autorstwa Stanisława Cata-Mackiewicza, który dzięki temu został wydany przez paryską „Kulturę”. O fakcie dowiedział się Urząd Bezpieczeństwa, przez co Witold przez wiele lat nie mógł wrócić do kraju. W Paryżu znalazł się w kręgu artystycznej bohemy. Zaprzyjaźnił się m.in. z pisarzem i poetą Jacques!em Prévertem, który napisał poemat o jego sztuce. Przez Préverta poznał Pabla Picassa, który namalował portret artysty. W grupie osób, z którymi się stykał, była też m.in. Françoise Sagan, najważniejsza powojenna pisarka francuska. Pierwsza zagraniczna wystawa Witolda miała miejsce w Galerie 3 + 2, zaskakując i zdobywając uznanie francuskich krytyków. Jak pisał Philippe Caloni na łamach „Pariscope Magazine”: „Te niepokojące obrazy tojedno z największych osiągnięć sztuki współczesnej, a ich twórca to jeden z największych malarzy jutra”.
W 1968 roku, w czasie studenckiej rewolty, postanowił wyjechać do USA. Najpierw jego przystankiem stał się Nowy Jork. Rok później przeniósł się do Kalifornii, gdzie w Los Angeles otworzył swoje pierwsze studio-galerię. Żył i pracował także w Santa Fe i w Denver, gdzie mieszkał od 1980 roku. „Tam czuje się siłę przestrzeni” – mówi artysta. Pobyt w USA zaowocował nowymi cyklami, jak „Czarne Dziury”, „Zielone Dziury”, „Linie” czy słynna „Samotność”. Motyw zaczerpnięty z zaobserwowanej przez artystę sytuacji: Nowy Jork, witryna sklepowa z luksusowymi futrami, na której tle, na chodniku, siedział skulony bezdomny. Stąd w kolejnych obrazach z tej serii symboliczna postać, pozbawiona znaków rozpoznawczych, szczegółów anatomii, ledwie kilka geometrycznych kształtów, a wszystko układające się w metaforę opuszczenia i samotności.
Witold-K jako pierwszy Polak miał retrospektywę w najstarszym domu aukcyjnym w Amsterdamie – Sotheby!s (2007). Jego prace pokazywano na ponad 70 wystawach, w tym 40 indywidualnych, m.in. w Otis Art Institute of Los Angeles County (wystawa retrospektywna w 1973 roku), na wystawie „Graphics by Masters” w La Boetie Gallery w Nowym Jorku (obok dzieł Picassa, Chagalla, Miró, Braque!a i Giacomettiego, 1968), w warszawskiej Zachęcie (1991), Łazienkach Królewskich (2004) oraz w Muzeum Narodowym w Krakowie (2013).
Witold-K jest laureatem wielu nagród oraz wyróżnień. Wystarczy wymienić m.in. nagrodę Kongresu Wolności Kultury (1965), przyznaną przez Ministra Kultury i Sztuki RP odznakę Zasłużony dla Kultury Polskiej (1997), przyznany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2013).
W 2022 powstał film o życiu i twórczości Artysty pod tytułem „Na krawędzi - Witold K.” W reżyserii Jacka Knoppa i Piotra Weycherta.
Obecnie mieszka i tworzy w swoich pracowniach w Warszawie i Konstancinie.